ภูมิปัญญาของคนภาคเหนือ

ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับวิถีชีวิตในภาคเหนือ 

     ชาวเหนือมีประเพณีสงกรานต์ที่เหมือนกับชาวไทยภาคอื่น คือ มีการทรงน้ำพระพุทธรูปประเพณีขนทรายเข้าวัดประเพณีรดน้ำ 

สิ่งที่เป็นประเพณีท้องถิ่น คือ มีการทำบุญถวายขันข้าวเพื่ออุทิศ ส่วนกุศลให้แก่วิญญาณผีบรรพบุรุษและเป็นผลบุญสำหรับตนเอง 

ประเพณีของภาคเหนือ 

     เกิดจากการผสมผสานการดำเนินชีวิต และศาสนาพุทธความเชื่อเรื่องการนับถือผี ส่งผลทำให้มีประเพณีที่เป็นเอกลักษณ์

ของประเพณีที่จะแตกต่างกันไปตามฤดูกาล ทั้งนี้ ภาคเหนือจะมีงานประเพณีในรอบปีแทบทุกเดือน จึงขอยกตัวอย่างประเพณีภาคเหนือบางส่วนมานำเสนอ ดังนี้ 

• ประเพณีลอยกระทงสาย

• ประเพณีแห่นางแมว

• ประเพณีทานหลัวผิงไฟ

• ประเพณีตานตุง

• ประเพณียี่เป็ง

• ปรเพณีลายโคม

ประเพณีตานตุง

ประเพณียี่เป็ง

การแสดงพื้นเมืองภาคเหนือ 

• ฟ้อนเทียน

    ลักษณะการแสดง  ผู้ฟ้อนเป็นหญิงล้วน ถือเทียนจุดไฟมือละเล่มนิยมแสดงในเวลากลางคืน  ความงามของฟ้อนเทียนอยู่ที่แสงเทียน  เต้นระยิบระยับขณะที่ผู้ฟ้อนหมุนข้อมือ 

• ฟ้อนสาวไหม 

     เป็นการฟ้อนพื้นเมืองที่เลียนแบบมาจากการทอผ้าไหมของชาวบ้าน การฟ้อนสาวไหมเป็นการฟ้อนรำแบบเก่า 

• ฟ้อนเงี้ยว  

     เป็นการฟ้อนที่ได้รับอิทธิพลมาจากการฟ้อนของเงี้ยวหรือไทยใหญ่  

• ฟ้อนเล็บ  

   เป็นการฟ้อนชนิดหนึ่งของชาวไทยในภาคเหนือ   ผู้ฟ้อนจะสวมเล็บยาว  ลีลาท่ารำของฟ้อนเล็บจะคล้ายคลึงกับฟ้อนเทียนต่างกันที่ฟ้อนเทียนมือทั้งสองจะถือเทียน

การละเล่นพื้นบ้านของภาคเหนือ 

• เตยหรือหลิ่น

• โพงพาง

• ชนกว่าง

• ซิกโก๋งเก๋ง

• ม้าจกคอก

• ไม้หึ่งหรืออีหึ่ง

• เบี้ยขี่โก่ง

• ตากระโดด

• หมากข่าง

• หมากล้อกลิ้ง 

ไม้หึ่งหรืออีหึ่ง

เตยหรือหลิ่น

อาหารของภาคเหนือ

• ข้าวซอย

     เป็นอาหารของไทลื้อ ที่นำมาเผยแพร่ในล้านนาหรือภาคเหนือ 

• ขนมจีนน้ำเงี้ยว

     หรือขนมเส้นหมากเขือส้ม เป็นอาหารพื้นเมืองของชาวไทใหญ่ เดิมใช้เส้นก๋วยเตี๋ยวเป็นหลัก ต่อมาคนพื้นเมืองดัดแปลงมาใช้เส้นขนมจีน

• แกงฮังเล

     เป็นอาหารพื้นบ้านของชาวไทใหญ่อีกชนิดหนึ่ง ซึ่งอาจได้รับอิทธิพลมาจากอาหารพม่าในอดีต

ภูมิปัญญาประจำท้องถิ่น (6 สาขา) 

1. งานหัตถกรรม ได้แก่ งานแกะสลักไม้และภาชนะเครื่องเงินของจังหวัดเชียงใหม่

2. ภาษิตสอนใจ ที่เรียกว่า “ล้านนาภาษิต”สอนให้ผู้คนเคารพกฎระเบียบของสังคม

3. พืชผักพื้นบ้าน คนท้องถิ่นภาคเหนือรู้จักคุณค่าของพืชผักพื้นบ้านต่างๆ 

4. การแพทย์พื้นบ้าน การรักษาคนไข้ของหมอพื้นบ้านล้านนา จะรักษาคนไข้

5. การปล่อยว่าวหรือโคมลอยชาวบ้านมีความเชื่อกันว่า เพื่อให้ว่าวได้นำเอาเคราะห์ร้าย ภัยพิบัติต่าง ๆ ออกไปจากหมู่บ้าน

6. การแต่งกาย การแต่งกายของคนภาคเหนือจะเหมือนคนในภาคเหนือและตามเชื้อชาติเหมือนกับภาคอื่นๆ

แหล่งท่องเที่ยวของภาคเหนือ

• วัดพระธาตุด้วยสุเทพราชวรวิหาร จ.เชียงใหม่

• วัดพระสิงห์วรมหาวิหาร จ.เชียงใหม่

• ชุมชนไทยลื้อเมืองมาง เมืองหย่วน จ.พะเยา

โครงการอันเนื่องมาจากราชดำริในภาคเหนือ 

• อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่

     โครงการหลวงแห่งแรกในประเทศไทยที่เกิดขึ้นจากพระราชดำริของในหลวงรัชกาลที่ 9 ผู้พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์เพื่อก่อตั้งสถานีวิจัยและทดลองปลูกพืชเมืองหนาวทั้งผลไม้ ผัก ไม้ดอกไม้ประดับ เพื่อเป็นตัวอย่างให้แก่เกษตรกรชาวเขาและลดการปลูกฝิ่นแล้วหันมาปลูกพืชทางการเกษตรแทน ปัจจุบันที่นี่ขึ้นชื่อเรื่องความสวยงามของสวนดอกไม้นานาพันธุ์ สวนบ๊วย สวนท้อ สวนบอนไซ รวมถึงถนนรอบโครงการหลวงซึ่งรายล้อมไปด้วยต้นซากุระแท้ๆจากญี่ปุ่น และอุโมงค์ดอกนางพญาเสือโคร่งบานสะพรั่งเป็นสีชมพูสวยงาม 

ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงม่อนเงา จ.เชียงใหม่ 

• ภูเขาสูงซึ่งเป็นที่ตั้งของหมู่บ้านม่อนเงาะ อ.แม่แตง แต่เดิมเคยเป็นที่อยู่อาศัยของชาวเขาเผ่าม้ง ซึ่งมีฐานะยากจน และมักปลูกฝิ่น ซึ่งโครงการหลวงได้เริ่มเข้าพัฒนาและส่งเสริมการปลูกผัก ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงโดยเน้นแก้ปัญหาพื้นที่สูง ยากต่อการเพาะปลูก พืชผักที่เลือกปลูกจึงต้องเหมาะสมที่สุดกับพื้นที่เนินเขา เช่น ผักกาดสายพันธ์ุต่างๆ กะหล่ำปลี ฟักทองญี่ปุ่น หัวไชเท้าญี่ปุ่น หลังจากได้รับการฟื้นฟูทำให้ทุกวันนี้ ดอยม่อนเงาะกลับมา เขียวชอุ่ม กลายเป็นจุดท่องเที่ยวในฝัน

วิถีชีวิตของคนภาคเหนือ